Linkshttps://www.facebook.com/groups/1230973066922364/

Wednesday, September 4, 2013

... κι αν ακόμα δεν δρουν, μόνο και μόνο με την παρουσία τους να αφυπνίζουν και να εμπνέουν...

Τέχνη γένους θηλυκού.
------------------------------------------------------------------------
 

Πόσο επηρέασε η παρουσία της γυναίκας στην εξέλιξη της τέχνης; Ποιος ο ρόλος της; Χωρίς τη γυναίκα, πόσο διαφορετική θα ήταν η ιστορία της τέχνης και γενικότερα του Πολιτισμού;

 Η Αμερικανίδα ζωγράφος Τζόρτζια Ο’ Κιφ (Georgia O' Keeffe, 1887–1986), βασική εκπρόσωπος στο τομέα της ζωγραφικής του καλλιτεχνικού κινήματος 'Art Deco' (1925-1940), σε μια βράβευσή της είχε πει: «Οι άντρες αρέσκονται να με υποβιβάζουν, αποκαλώντας με την καλύτερη γυναίκα ζωγράφο. Νομίζω πως είμαι μια από τους καλύτερους ζωγράφους».

      Ανά τους αιώνες η θέση της γυναίκας στην κοινωνία ήταν αρκετά υποβαθμισμένη (κυρίως από την περίοδο των Βυζαντινών χρόνων και έπειτα), δίχως να της δίνονται αρμοδιότητες εκτός των υποχρεώσεών της μέσα στο σπίτι και απέναντι στην οικογένεια, το μόνο που της επιτρεπόταν ως μοναδικές μορφές τέχνης ήταν η  κεντητική και η υφαντική που, παράλληλα για τις ίδιες, ήταν και η μοναδική διέξοδός τους για να εκφράσουν τη δημιουργικότητά τους και τα συναισθήματά τους. Εκτός όμως από το να εκφράζονται συναισθηματικά, κατάφεραν μέσα από τα έργα τους (της υφαντικής και της κεντητικής), να διατηρήσουν στοιχεία της Αρχαίας και της Βυζαντινής τέχνης, να καλλιεργήσουν και να διαμορφώσουν την αισθητική όχι μόνο της οικογένειάς τους αλλά και της τοπικής κοινωνίας. Η προσφορά λοιπόν αυτών των γυναικών αποκτά ιδιαίτερη σημασία, διότι κατάφεραν έτσι να διατηρήσουν αναλλοίωτα στοιχεία της επί της Τουρκοκρατίας περιόδου.

       Έργα που σώζονται μέχρι και σήμερα και μελετώνται αφού είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την τοπική και πολιτιστική ιστορία του τόπου και της κοινωνίας.

      Μόνο κατά την προϊστορική εποχή, πριν από 2,5 εκατομμύρια χρόνια δηλαδή μέχρι και το 10.000 π.Χ, η θέση της γυναίκας ήταν πολύ υψηλή. Σύμφωνα με μελέτες ιστορικών βλέπουμε τη συμβολή των γυναικών στη ζωγραφική των σπηλαίων. Βλέπουμε ακόμη και αναφορές από τον Όμηρο που μας περιγράφει το ρόλο των γυναικών σε διάφορες καλλιτεχνικές δραστηριότητες όπως ποίηση, μουσική και χειροτεχνία. Ακόμα όμως και στην περίπτωση απουσίας του γυναικείου χεριού σε μια δημιουργία συναντάμε το στίγμα της γυναικείας παρουσίας ως μούσες και, για πολλούς άνδρες καλλιτέχνες, η έμπνευση και η απαρχή για ένα έργο τέχνης.

      Η Γυναίκα ανά τους αιώνες έχει προκαλέσει τα πιο ακραία συναισθήματα: Λατρεύτηκε και μισήθηκε, αγαπήθηκε και παραγκωνήθηκε, αποθεώθηκε αλλά και περιφρονήθηκε. Κι έτσι, σαν κάθε ακραίο άρα έντονο συναίσθημα, πως θα μπορούσε να μην αποτυπωθεί σ ένα έργο τέχνης, σ ένα πίνακα ζωγραφικής, σ ένα ποίημα, σ΄ένα  τραγούδι, έως και σ ένα αρχιτεκτονικό δημιούργημα (βλέπε: Τατζ Μαχάν, 1632-1649).

      Μέχρι και σήμερα η αγωνία και η επιδίωξη της γυναίκας στον τομέα της τέχνης είναι η κατάκτηση της ελευθερίας της, να εξωτερικεύσει τις αισθητικές και πνευματικές της ανησυχίες, να ακουστεί η φωνή της αλλά και να εκφράσει τα συναισθήματά της με το ίδιο πάθος που χαρακτηρίζει κάθε καλλιτέχνη, ανεξαρτήτου φύλου, χρώματος και  κοινωνικής τάξης.

       Ένα παράδειγμα της γυναικείας  δύναμης και κατά πόσο το πάθος της γι αυτήν (την τέχνη) μπορεί να την οδηγήσει ακόμη και σε ακραίες και παράτολμες πράξεις, ήταν η μεγάλη ελληνίδα ζωγράφος  Ελένη Μπούκουρα-Αλταμούρα (1821-1900), που μεταμφιέστηκε σε άνδρα ώστε να παρακολουθήσει μαθήματα ζωγραφικής στην Νεάπολη της Ιταλίας το 1848.

      Βλέπουμε ότι ακόμη και στον 20ο αιώνα και συγκεκριμένα τη δεκαετία 1960-70, ένας από τους στόχους της φεμινιστικής θεωρίας των γυναικών  ήταν να διανοίξουν το πεδίο της δράσης τους, να δημιουργήσουν διεξόδους πρωτίστως προς την επαγγελματική καταξίωση και κατά δεύτερο λόγο προς την καλλιτεχνική τους έκφραση και κυρίως αναγνώριση.

      Κι έτσι φτάνουμε στο σήμερα που μπορούμε πλέον να θαυμάζουμε έργα γυναικείων καλλιτεχνών και να μπορούν να συμμετέχουν, στις μεγαλύτερες εκθέσεις ανάμεσα στους πιο σημαντικούς καλλιτέχνες, να μπορούν να δραστηριοποιούνται σε όλους τους τομείς εξίσου, τις επιστήμες, τα γράμματα, την τέχνη και την πολιτική. Να αφήνουν στο πέρασμά τους εξαιτίας της έντονης προσωπικότητάς τους και του ταλέντου τους τη δική τους «σχολή» και το δικό τους «λιθαράκι», ώστε να γίνονται πρότυπα των μεταγενέστερων, τα έργα τους να γίνονται αντικείμενα μελέτης αλλά και θαυμασμού, οι ιδέες τους να καθοδηγούν και να γίνονται αιτίες για να γεννιούνται νέα έργα μέχρι και ολόκληρα κινήματα. Μα κι αν ακόμα δεν δρουν, μόνο και μόνο με την παρουσία τους να αφυπνίζουν και να εμπνέουν.

       Έτσι λοιπόν πως μπορούν να μην την υμνούν για την προσφορά της; Για την ύπαρξή της; Όπως άλλωστε της ταιριάζει, αφού πάντα:

 «Υπάρχει μια γυναίκα στην αρχή κάθε μεγαλουργήματος» (Ονορέ Ντε Μπαλζάκ, 1799-1850, γάλλος λογοτέχνης). -

      Ευαγγελία Ανδρέου. -

1 comment:

  1. Πάει κάμποσος χρόνος τώρα που παρακολουθώ ΚΑΙ την συγγραφική δουλεία της Εξαγγελίας Ανδρέου, παράλληλα με την κεντητική και ζωγραφική της καλλιτεχνία. Είχα βλέπετε την χαρά να δω (ανώνυμα κι από κοντά) τα έργα της σε μια επίσκεψη μου στη Σκύρο και στο εργαστήρι της που διατηρεί εκεί. Χάρηκα δε ιδιαίτερα που είδα σήμερα πως αποφάσισε επιτέλους να μοιραστεί και με εμάς μερικά από αυτά, έστω σαν μια κουκκίδα σε κάποιο σημείο αυτού του blog της.

    Δεν γνωρίζω αν ακούγεται σαν απαίτηση (και δεν με απασχολεί) το ότι θα ήθελα να διαβάσω την άποψη της ΚΑΙ για την αρνητική επίδραση των θρησκειών (αλλά και των ανδρών) στην προσφορά της γυναίκας στην τέχνη, όπως και γενικότερα στην πρόσφορα της γυναίκας ΣΕ ΌΛΑ. Θα το ήθελα όμως!

    Ευχαριστώ Ευαγγέλια Ανδρέου!

    Mck.-

    ReplyDelete